1991

Het bezoek van de oude dame

Regie: Jan-Pascal Grosfeld

Ernst & Luim moest dit jaar op zoek naar een stuk dat aan twee voorwaarden voldoet: een onderhoudende avond voor de vele bezoekers van de voorstellingen van de vereniging en recht doen aan het veertigjarig toneeljubileum van Nelly van der Heijden van Heist, die zo lang, mede het gezicht van Ernst & Luim heeft bepaald. Met het toneelstuk van Friedrich Dürrenmatt menen wij aan beide voorwaarden voldaan te hebben.

De in 1921 geboren, vermaarde Zwitserse schrijver/filosoof/schilder Friedrich Dürrenmatt, schreef Het bezoek van de Oude Dame in 1956. Vanaf 1960 begon deze dramatekst haar triomftocht over de wereld, ze is niet alleen veelvuldig op het toneel te zien geweest maar ook verfilmd en voor televisie bewerkt.

Op een zeer bijzondere wijze heeft Dürrenmatt dit toneelstuk gestileerd, toch is hij er niet op uit om als auteur met vorm te experimenteren. In het voorwoord van de eerste uitgaven in 1956 zegt hij er het volgende over: “Het bezoek van de Oude Dame” is een verhaal dat zich ergens in Midden Europa in een kleine stad afspeelt, geschreven door iemand, die zich alles behalve van deze mensen distantieert en die er niet zo zeker van is of hij anders zou handelen; wat het verhaal meer is, hoeft niet gezegd of op het speelvlak geënsceneerd te worden … Ik reken mijzelf niet tot de avant-garde … Ik zie mezelf liever als een verwarde naturalist die een gebrekkige vorm aangeeft … Beperk je bij de enscenering van dit stuk tot de suggesties die ik voorstel en laat een diepere betekenis voor wat hij is … Ik stel een wereld voor, geen moraal. Calire Zachanassian staat evenmin voor gerechtigheid als voor het Marshall-plan, of zelfs de Apocalypse. Laat haar zijn wat zij is, de rijkste vrouw van de wereld, door haar rijkdom in staat als een heldin uit een Griekse tragedie te handelen, absoluut, wreed, zoals Medea. Zij kan het zich veroorloven.

De vereniging kwam leden tekort om deze productie op de planken te zetten. Een aantal enthousiaste gastspelers hebben er mede voor gezorgd dat de voorstellingen mogelijk werden.

De toelichting van Dürrenmatt hebben we als uitgangspunt gekozen; wij verbeelden de toneeltekst door de gedachten en handelingen van de inwoners van Güllen.

Hopelijk zijn wij hierin geslaagd.