Historie van toneelvereniging Ernst & Luim.

Of Café De Harmonie nog Café Eekels heette of al Café van Oijen is niet precies bekend, maar feit is wel dat er al heel lang toneelgespeeld werd in het café, voor het zijn huidige naam kreeg. Volgens de overlevering zou de traditie om jaarlijks een of twee toneelstukken op te voeren zijn ontstaan binnen Harmonie Sint Cecilia. De bedoeling was om aan de concerten, die van tijd tot tijd werden gegeven voor donateurs, honoraire leden en verdere belangstellenden, iets extra’s mee te geven in de vorm van meestal een komisch toneelspel.

Voor de pauze muziek, na de pauze toneel. De acteurs waren in die tijd dan ook allemaal lid van de Harmonie, hetzij als bestuurslid of als muzikant. In 1930 werd echter besloten als zelfstandige vereniging verder te gaan onder de naam Ernst & Luim. Bestuurslid en voorzitter van Harmonie Sint Cecilia, Jan van Halder wordt de eerste preses en ook regisseur, Pieter Prinsen de eerste secretaris. Andere oprichters, de gebroeders Piet, Jan en Frans van Oijen, zoons van de kastelein en zeker ook het latere erelid Willem van Bijnen, zijn zowel de harmonie als de toneelvereniging bijna tot aan hun dood trouw gebleven.

Uit de periode voor 1945 zijn vooral de zgn. “joden stukken” met in de hoofdrollen Samson en Moos bekend gebleven. Namen als Giel van Hulten (den Brats), Mathieu Junggebürth, Tinus van de Griend en Jo van der Heyden zijn met zilveren pen opgetekend in de analen van Ernst & Luim. Een hoogtepunt vormt 1937, als de (tijdens het vieren van het 250-jarig bestaan van café de Harmonie in 2005 weer in ere herstelde) kiosk in de tuin van het café, door kunstschilder en buurman Rien van de Pol wordt omgetoverd tot kasteel voor het passiespel “De laatste Tempelier”. Ook het drama “Thomas Mores” was een hoogtepunt uit de vooroorlogse periode.

Tijdens de oorlog worden de toneelactiviteiten tijdelijk onderbroken. De Duitse bezetter stelt toestemming tot het geven van uitvoeringen afhankelijk van het lidmaatschap van de Kultuurkamer, en dit wordt door het toenmalige bestuur geweigerd.

De leden onderhouden wel het onderlinge contact en nemen direct na de bevrijding in 1945 de draad weer op.

De tijd blijkt niet helemaal te hebben stilgestaan. Ondanks het uitdrukkelijk verbod van het bisdom ’s-Hertogenbosch, en tegen de zin van de lokale pastoor, zetten vrouwen hun eerste schuchtere stappen op het Haarsteegse toneelpodium. Zij het, dat zij tot ongeveer 1960 door te trouwen hun zwaar bevochten recht om toneel te mogen spelen weer verloren. Nelly van der Heyden van Heist (ondertussen meer dan 65 jaar lid)*2021 maakt een einde aan deze traditie. Piet van Oijen drukt als regisseur zijn stempel op deze succesvolle periode. Hij blijft dit doen tot 1959. Hij is de laatste amateur-regisseur van Ernst & Luim. Met de komst van Ton Grosfeld in 1960 wordt de regie professioneel. En dat is zo gebleven tot op de dag van vandaag.

In de jaren zestig en zeventig verschijnen donkere wolken boven de amateur-toneelwereld. De opkomst en enorme populariteit van de televisie, de grotere mobiliteit van de bevolking en de hiermee samengaande toename van de ontspanningsmogelijkheden, waarbij ook veel jonge mensen gaan studeren vormen een paar oorzaken waardoor toneel als hobby het steeds moeilijker krijgt. Heel veel verenigingen in den lande leggen in die jaren het loodje. Van de acht toneelverenigingen die de toenmalige gemeente Vlijmen rijk was, blijft alleen Ernst & Luim over. Dat naast het doorzettingsvermogen van spelers als de gebroeders Koks, Bart van de Wiel, Tinie van Beurden, Nellie van der Heyden en vele anderen, de band met “Café De Harmonie” en de betrokkenheid van de toenmalige kasteleins hierbij, zowel letterlijk als figuurlijk, een cruciale rol hebben gespeeld, is een voor de hand liggende conclusie. Ook het Haarsteegse publiek blijft de club trouw en beloont haar met volle zalen.

In 1977 komt een doorbraak naar een nieuwe periode van bloei. Een tiental jonge mensen komt de gelederen versterken en met hen doet Floor Maas haar intrede als regisseur. Speltrainingen en –lessen leiden tot een andere manier van het benaderen en spelen van rollen. Belichting en decor worden door een aparte ploeg bijna professioneel aangepakt. De nieuwe leden krijgen de ruimte om samen met de nieuwe regisseur en een vaste groep zeer gedreven oudere leden, te bouwen aan een nog sterkere vereniging.

Opvallend element in al die jaren zijn de familienamen van de voorzitters door de jaren heen: Van Halder en Van Beurden. Jan van Halder (mede-oprichter) wordt na enige tijd opgevolgd door Tinie van Beurden. Die draagt op zijn beurt de hamer in 1978 over aan Luuk van Halder, kleinzoon van Jan van Halder. Van 1999 tot 2015 was Luc van Beurden, zoon van Tinie van Beurden voorzitter. Vanaf 2015 is Luuk van Halder weer ad-interim voorzitter, totdat de vereniging brak met deze traditie en voor het eerst in 2019 overging tot de benoeming van de eerste vrouwelijke voorzitter in 90 jaar, Annemieke Calatz.

Het aantal leden stijgt in de loop van de jaren. In 2009 naar 50, waarvan 4 aspirant-leden en 4 ereleden. Bijzonder blij zijn we met het feit dat in die jaren het aantal jongeren binnen de club gestaag stijgt. Met de toetreding van twee jongere leden tot het bestuur, de keuze voor een jongere regisseur in 2008 -Harold Schraven- en een bewuste toedeling van de toneelrollen aan de jongeren, blijven we deze ontwikkeling stimuleren. Daarnaast beschikken we gelukkig nog over een aantal vrijwilligers.
Het aantal uitvoeringen van een stuk wordt opgevoerd naar acht. De pers is lovend. Een theatergenootschap vrienden van Ernst & Luim wordt opgericht. In bijna een eeuw Ernst & Luim is veel veranderd. Leden zijn ons door de dood ontvallen, vertrokken naar andere oorden of stopten met spelen. Regisseurs kwamen en gingen en voegden allen iets toe aan hetgeen Jan van Halder eens is begonnen. In 2015 zijn we gestart met onze huidige regisseur, Anneke Schröder!

Een ding is gedurende 87 jaar hetzelfde gebleven; het gastvrije “Café De Harmonie”. De toneelvereniging stelt steeds hogere eisen aan een accommodatie. Dit leidde elk jaar opnieuw tot een kleine verbouwing van de zaal. Het café ging twee weken dicht. Jos en Wilma Schuurmans (de laatste uitbaters) maakten dit mogelijk. Op deze manier droegen zij bij tot het behoud van een belangrijk stuk cultuur in Haarsteeg. In 2017 werd de laatste voorstelling in Café de Harmonie gespeeld.
Na 87 jaar spelen in Café de Harmonie moesten we op zoek naar aan andere geschikte locatie. Dit was voor zowel spelers als publiek een behoorlijke stap, maar gaf ook weer nieuwe kansen. Gelukkig heeft de Haarsteegse bevolking de handen ineen geslagen en gezamenlijk de financiering van een lokaal dorpshuis mogelijk gemaakt. Het voormalig café De Hut werd samen met de gemeente aangekocht en verbouwd tot dorpshuis en dorpscafé ‘De Steeg’, waardoor wij nog steeds in staat zijn in een lokale cafézaal onze voorstellingen te spelen.
In het jaar 2020, het jaar dat Ernst en Luim haar 90-jarig bestaan wilde vieren, werd de wereld overvallen door het coronavirus waardoor we onze activiteiten tijdelijk moesten opschorten en kwam er van een viering van ons 90-jarig bestaan niets terecht. Wel kwamen we er proefondervindelijk achter, dat je ook digitaal kunt repeteren, en dat we ondanks alle beperkingen 2020 konden gebruiken om een jeugdafdeling in de steigers te zetten…zodat de historie verder verlengd moge worden….