2010

De goede mens van Sezuan

Bertolt Brecht

regie: Harold Schraven

Drie goden dalen neer op aarde. Ze kiezen de stad Sezuan uit voor een bijzonder onderzoek: kijken of er minstens één goed mens leeft. In Sezuan vinden ze bij niemand onderdak, behalve bij de hoer Shen Te. Zij biedt de goden een slaapplaats aan, ook al is dat rampzalig voor haar zaken. De goden belonen haar met geld. Genoeg om een winkel te huren en tabak te kopen. Zodra haar winkel open is, komen er allerlei mensen om van haar rijkdom te profiteren. Shen Te is zo goed dat ze geen nee kan zeggen. Daarom vermomt ze zich als haar denkbeeldige neef: Shui Ta. Als Shui Ta stelt zij orde op zaken, wijst mensen de deur of laat ze in de winkel werken. De winkel groeit uit tot een tabaksfabriek. Maar de achterdocht en de onvrede ten aanzien van Shui Ta groeien mee. Als Shen Te verliefd wordt op een werkloze vliegenier, dreigt het noodlot toe te slaan.

Achtergrond en thema’s

Gastvrijheid is één van de hoofdthema’s in “De goede mens van Sezuan”. Hitler kwam in 1933 aan de macht. Brecht vluchtte en kwam na vele omzwervingen uiteindelijk in Amerika terecht. Maar waar hij ook naartoe ging, hij kon de goede mens niet vinden. Na veertien jaar keerde hij met een vals paspoort terug naar zijn vaderland, Duitsland. Hitler was dood en zijn land was in tweeën gesplitst.

De vlucht had Brecht veranderd, had hem groot gebracht. Het waren pijnlijke jaren, maar ook zijn topjaren. Hij had niets, zelfs geen vork om mee te eten, maar hij werkte hard. Tijdens de vlucht zette hij zijn meesterwerken op papier. `De goede mens van Sezuan` is er één van.

Als schrijver in ballingschap, stelt Brecht een pertinente vraag aan zijn publiek; bestaan er nog goede mensen? Het fascisme trekt door Europa. Verklikkers, paranoia en verraad zijn aan de orde van de dag. Iets over de helft van het stuk brengt Wang een kind bij Shen Te. Hij is op zoek naar onderdak. Shen Te wendt zich tot het publiek: ‘Hé! Jullie daar, hier is iemand die onderdak nodig heeft! Iemand van morgen die om een vandaag smeekt!’

Ruim vijftig jaar na Brechts overlijden blijkt hoe scherp Brechts vragen ook nu nog inhaken op de problemen van deze tijd. De grote klassieken, waartoe dit stuk behoort, hebben allemaal in zich dat de thema’s tijdloos zijn. De vraag ‘Kun je een goed mens zijn en toch ook aan je zelf denken?’ is in het klein en in het groot ontzettend actueel.